ការប្រឹក្សាភាសាជាតិ -- អាហារូបករណ៍=Scholarship

ការប្រឹក្សាពីភាសាជាតិ -- កម្មវត្ថុពិភាក្សា
1) អនុសាសន៍ = Recommendation
2) អាហារូបករណ៍ = Scholarship

ក្នុងកម្លុងប្រហែលជាម្ភៃឆ្នាំកន្លងមកនេះ កូនខ្មែរបានឮពាក្យខ្លះៗប្រើប្រាស់ក្នុងភាសាជាតិ ទាំងសរសេរ
ទាំងនិយាយស្ដី ដែលធ្វើឲ្យអក្ខរកោវិទ បណ្ឌិត បញ្ញវ័ន្ត មួយចំនួនច្រើនមានការភ្ញាក់ផ្អើល ។ ក្នុងចំណោម
នោះក៏មានព្រះតេជគុណបណ្ឌិត ហុក សាវណ្ណ ផងដែរ ដែលបានភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ពីការកាត់កន្ទុយ
លាបកំបោរផ្នែកអក្សរសាស្ត្រជាតិនៃសង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ។

“សម្ដេចតេជោ .... មានអនុសាសន៍.... ដូច្នេះ ... លោកជំទាវគតិបណ្ឌិត... មានអនុសាន៍ដូច្នោះ
...ជាដើម ត្រូវបានឮពាសពេញការផ្សាយតាមវិទ្យុទូរទស្សន៍ កាសែត និងវិទ្យុជាតិ ជាប្រក្រតី ។
សូមសង្កេតផងដែរថាតើពាក្យ “អនុសាសន៍”នេះ ត្រូវបានប្រើក្នុងការពិព៌ណនាពីជនណា
ផ្សេងទៀតទេ? សូមជញ្ជឹងគិត!

ខ្ញុំសូមបំបែកពាក្យ “អនុសាសន៍” ដូចតទៅ៖
ពាក្យនេះក្លាយមកពីភាសាបាលី ដែលផ្គុំចូលគ្នាដោយបទសន្ធិ -- អនុ + សាសនៈ
អនុ - ជាបុព្វបទ មានន័យថាៈ រង បន្ទាប់ ក្រោម ជាញឹកញាប់ រឿយៗ តាម ស្របតាម...
សាសនៈ - (អានថា សាសសាណាក់ ឬ សាសនៈ) មានន័យថាៈ ឱវាទសាសនា ការទូន្មានតាមបែប
សាសនា ឧទាហរណ៍ៈ ពុទ្ធសាសនា មានន័យថា ឱវាទរបស់ព្រះពុទ្ធ ការដាស់តឿនក្នុងលទ្ធិ
របស់ព្រះពុទ្ធ ។ ដូច្នេះ បើយើងផ្គុំនូវពាក្យទាំងពីរចូលគ្នាមកវិញ តើវាមានន័យដូចម្ដេចដែរ?..
តើវាអាចមានន័យថា ... ការបង្គាប់បញ្ជា ឱវាទសាសនារបស់ លោកនិងលោកជំទាវ នៃរដ្ឋាភិបាល
សព្វថ្ងៃបានឬទេ? តើជននិងជនិកា(ប្ដីប្រពន្ធ)ទាំងពីនាក់នេះជាព្រះឬ? ឬក៏ជាម្ចាស់សាសនាអ្វី
មួយ? តើការប្រើប្រាស់ពាក្យ “អនុសាសន៍” នេះ មានអត្ថន័យត្រឹមត្រូវតាមក្រិត្យក្រមភាសាខ្មែរឬទេ?
យើងកំពុងតែធ្វើដុំថ្ម ឲ្យក្លាយទៅជា”អ្នកតា”ហើយ!

“Recommendation” នេះជាពាក្យដែលអស់លោកអ្នកផ្សាយព៌តមាននានាកំពុងប្រើប្រាស់ យោង
សំដៅ បកអត្ថន័យចេញមក ដោយឲ្យន័យស្មើនឹងពាក្យ “អនុសាសន៍” នោះ ។ ខ្ញុំសូមទាញយក
អត្ថន័យពីភាសាអង់គ្លេស៍ ចេញពីវចនានុក្រមអង់គ្លេស៍មកផ្គូផ្ទឹមគ្នាម្ដងមើល៍ តើវាមានន័យស្រប
គ្នាឬដូចម្ដេច...?

Recommendation
n.
1. The act of recommending.
2. Something that recommends, especially a favorable statement concerning character or qualifications.
3. Something, such as a course of action, that is recommended.
នាមៈ
១) ដំណើរផ្ដល់យោបល់
២) អ្វីដែលផ្ដល់មតិឬយោបល់ ជាពិសេសពាក្យពេចន៍គាប់ចិត្ត ទាក់ទងនឹង លក្ខណៈឬគុណសម្បត្តិ
៣) អ្វីៗ ដូចជាគោលដៅសកម្មភាព ដែលត្រូវបានផ្ដល់យោបល់ ។

សូមសង្កេតឡើងវិញៈ តើពាក្យ “Recommendation”នេះមានន័យ “សាសនៈ ឬសាសនា” នៅ
ក្នុងនេះដែរឬទេ?

អាហារូបករណ៍ និង SCHOLARSHIP
អាហារូបករណ៍
schol•ar•ship
n.
1. The methods, discipline, and attainments of a scholar or scholars.
2. Knowledge resulting from study and research in a particular field. See Synonyms at knowledge.
3. A grant of financial aid awarded to a student, as for the purpose of attending a college.

អាហារូបករណ៍ៈ គ្រឿងឧបករណ៍ដើម្បីអាហារ, ប្រាក់ដែលបើកឲ្យនិស្សិត ដើម្បីទំនុកបម្រុង
ទប់ទល់នឹងថ្លៃអាហារក្នុងពេលកំពុងរៀនសូត្រ ។

ពាក្យថា “អាហារូបករណ៍” គឺជាពាក្យក្លាយមកពីភាសាបាលី ផ្គុំគ្នាដោយស័ព្ទ (អាហារ និង ឧបករណ៍) ។
យើងឃើញមានការប្រើប្រាស់ទាំងក្នុងការសរសេរនិងការនិយាយជាប្រក្រតីដោយកូនខ្មែរមួយចំនួន ទាំង
ក្នុងសម័យនេះ(សម័យ ហ៊ុន សែន) និង សម័យរាជានិយម ផ្សព្វផ្សាយដោយអ្នកព៌តមានកាសែតនិង
វិទ្យុជាតិ ទូរទស្សន៍ជាតិទាំងងងឹតងងល់! ឧទាហរណ៍ៈ “ខ្ញុំសប្បាយចិត្តម្ល៉េះទេ ដោយបានអាហារូបករណ៍
ទៅបន្តការរៀនសូត្រនៅមហាវិទ្យាល័យ ឬក៏បានចេញទៅរៀននៅមហាវិទ្យាល័យបរទេស... ណាមួយ!”

តើពាក្យនេះមានន័យត្រង់ៗថា៖ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តម៉្លេះទេ ដោយបានគេជួយថ្លៃបាយ បន្តទៅរៀននៅ
មហាវិទ្យាល័យ ឬចេញទៅរៀននៅបរទេសបន្ត... មែនឬទេ? តើការបន្តការរៀនសូត្រនោះ យើងត្រូវបង់ត្រឹមតែថ្លៃបាយប៉ុណ្ណោះទេឬ? តើអត្ថន័យនៃពាក្យ “Scholarship” ជាភាសាអង់គ្លស៍
ខាងលើ មានន័យថា “បង់ថ្លៃបាយ” ឬទេ?

3. A grant of financial aid awarded to a student, as for the purpose of attending a college.
មានន័យថា៖ (អំណោយថវិកា ផ្ដល់ជារង្វាន់ដល់សិស្ស ក្នុងបំណងដើម្បីឲ្យសិស្សចូលសិក្សា
នៅវិទ្យាល័យ) តើពាក្យថាបាន“Scholarship” នេះ មានន័យស្មើនឹង “អាហារូបករណ៍” ដែរឬទេ? ចម្លើយគឺពាក្យទាំងពីរនេះឥតមានន័យស្មើគ្នា...ហើយអ្នកប្រើប្រាស់ពាក្យនេះ គឺប្រើប្រាស់ទាំងងងឹតងងល់!

សូមអស់លោកដែលមានទួនាទីជាអ្នក “រក្សាតម្កើង” អក្សរសាស្ត្រជាតិ ភាសាជាតិ ទាំងអស់....ជាពិសេស
គឺអស់លោកដែលនៅពីក្រោយ (សំណេរ កាសែត ...នៅពីក្រោយ Microphone...”វិទ្យុ” ...នៅពីក្រោយ
“Video Camera” ទាំងឡាយ ស្រាវជ្រាវ ពិចារណាភាសាជាតិនិងអក្សរសាស្ត្រជាតិឲ្យបានច្បាស់លាស់
ត្រឹមត្រូវសិន មុននឹងជះឥទ្ធិពលខុសគន្លង ខុសអត្ថន័យ បាចសាចទៅក្នុងសង្គមជាតិ! ដ្បិតអីកូនខ្មែរឲ្យតម្លៃ
លោកថាជាសម្លេងជាតិ តំណាងភាសាជាតិ ដោយបានសិក្សាភាសាជាតិត្រឹមត្រូវតាមក្របខ័ណ្ឌ ទុកជាគម្រូបាន!

ពាក្យដែលមានអត្ថន័យស្មើគ្នានឹង Scholarship នេះគឺៈ
សិក្ខថវិកាយូបត្ថម្ភ [សិក្ខៈ + ថវិកា ឬថវិកាយៈ + ឧបត្ថម្ភ] ការទំនុកបម្រុងលុយកាក់ប្រាក់កាសដល់សិស្ស
សម្រាប់ការសិក្សា ដូចជា សម្រាប់បង់ថ្លៃសាលា ថ្លៃផ្ទះសម្នាក់នៅក្នុងពេលរៀនសូត្រ ថ្លៃសៀវភៅ និង
ថ្លៃម្ហូបអាហារ ។ល។ ជាដើម ។

សម្ដីអសុរស ឬអសីលធ៌ម មិនជាទីគាប់ត្រចៀកដល់សវនជនទាំងពួងយ៉ាងណា..... អក្សរសាស្ត្រ
ជាតិដែលប្រើឆកល្វែង ខុសបទបាឋ នឹងគ្មានរសជាតិ អស់តម្លៃទៅ ក៏យ៉ាងដូច្នោះដែរ!


ប៊ី ប៊យ
04/30/2011

ការប្រឹក្សាអំពី “ភាសាខ្មែរ”

ការប្រឹក្សាអំពី “ភាសាខ្មែរ”

គន្លងបដិវត្តិអក្សរសាស្ត្រជាតិ របស់លោក កេង វ៉ាន់សាក់ - “មូលភាពនៃការបង្កើតពាក្យ”

ដំបូង មុននឹងលោកអ្នកអាចអានអក្សរដែលខ្ញុំកំពុងសរសេរនេះបាន លុះត្រាណាតែ៖
១) លោកអ្នកជាជនជាតិខ្មែរ បានសិក្សាពីអក្សរសាស្រ្តជាតិ
២) លោកអ្នក(ពុំមែនជាជនជាតិខ្មែរ)តែបានសិក្សាពីអក្សរសាស្រ្តរបស់ខ្មែរគ្រប់គ្រាន់...

បន្ទាប់ មុននឹងលោកអ្នកអាចយល់ពីអត្ថន័យនៃពាក្យនីមួយៗនេះ លុះត្រាណាតែ៖
១) លោកអ្នកជាជនជាតិខ្មែរ មានកំណើតក្នុងសង្គមគ្រួសារខ្មែរ ដែលប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរ
២) លោកអ្នក(ពុំមែនជាជនជាតិខ្មែរ)បានសិក្សាភាសារបស់ខ្មែរគ្រប់គ្រាន់...

តើនរណាជា លោក “កេង វ៉ាន់សាក់”?
ឆ្លើយដោយខ្លីៈ លោកកេង វ៉ាន់សាក់ គឺជាកូនខ្មែរមួយរូប បានទទួលការសិក្សាអក្សរសាស្រ្តជាតិខ្មែរ
.. ភាសាជាតិខ្មែរ ពីកូនខ្មែរជំនាន់មុនគាត់ រហូតបានកម្រិតសិក្សាក្នុងឋានៈជា “សាស្ត្រាចារ្យ” ។

តើអ្វីជាបេសកកម្មរបស់គាត់ ផ្នែកភាសាជាតិ ក្រោយមក?
... លោកកេង វ៉ាន់សាក់ ព្យាយាមទាត់ចោលនូវភាសាសរសេរទាំងឡាយ រួមទាំងភាសាដែលគាត់
បានទទួលពីឪពុកនិងម្ដាយរបស់គាត់ ដែលចេះចាំពីទារកភាពក្រោមបបូរមាត់ម្ដាយនិងឪពុករបស់
គាត់ផង ពីក្រុមសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត ដែលបានបង្ហាត់បង្រៀនគាត់ឲ្យចេះចាំពីភាសាជាតិរបស់ខ្មែរផង!
បដិវត្តិអក្សរសាស្ត្រ គឺជាបេសកកម្មរបស់គាត់ ដោយបំផុសបំផុលនូវអ្វីដែលគាត់មិនចូលចិត្ត នាំកូន
ខ្មែរមួយចំនួនឲ្យវង្វេង គ្មានឫសបាឋតាមគាត់ដែរផ្នែកអក្សរសាស្ត្រនិងភាសាជាតិ!

សកម្មភាពរបស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់
ពាក្យថា”បដិវត្តិ”មានន័យថា (ប្រឆាំង ជំទាស់) ។ នេះគឺជាអ្វីដែលជាសកម្មភាពរបស់លោករូបនេះ!

បើទោះជាអ្នកប្រាជ្ញបណ្ឌិតទាំងឡាយផ្នែកភាសាជាតិ មានពហុគតិ មូលជាឯកច្ឆន អនុម័តក្រិត្យក្រម
ភាសាជាតិ ទុកជាមគ្គុទ្ទេសក៍ឲ្យកូនខ្មែអនុវត្តសម្រាប់ការសិក្សា ដើម្បីរក្សាតម្កើងភាសា អក្សរសាស្ត្រ
ជាតិ ដូចម្ដេចក្ដី ... លោករូបនេះពុំបានខ្វល់នឹងបណ្ឌិតគតិទាំងនោះឡើយ ដោយជោគជាំក្រោមឥទ្ធិពល
មោហគតិឯកទិដ្ឋិបដិវត្តិរបស់គាត់នោះ ។

ភាសាខ្មែរ ”ព្យាង្គតម្រួត”គឺជាផ្លែស្លែងសម្រាប់លោកកេងវ៉ាន់ សាក់ ។ ទាំងខ្ញុំផ្ទាល់ ក៏ពុំដឹងថាហេតុអ្វី
ក៏គាត់ពិបាកលេបដូច្នោះទេ?... ក្រោយៗមក ក៏មានកូនខ្មែរឯទៀតៗផ្ដួចផ្ដើមពីបដិវត្តិផ្សេងទៀត ដូច
ជា៖ បដិសេធចោលនូវឫសគល់បាលីនិងសំស្ក្រិតថាពុំមែនជាមូលដ្ឋានកំណើតភាសាខ្មែរ ។ល។ ជាដើម
ហើយព្យាយាមលុបចោល ចេញពីភាសាខ្មែរ បន្ថែមពីលើការសរសេរជាព្យាង្គតម្រួតនោះ!

ឥឡូវ ខ្ញុំសូមលើកយក “មូលភាពនៃការបង្កើតពាក្យ” មកស្ដី ព្រោះនេះជាចំណងជើងសៀវភៅ
របស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់ ។ តើលោកអ្នកមានចម្ងល់ឬទេ ថាហេតុអ្វី?

ចម្ពោះលោកអ្នក-កូនខ្មែររូបណាដែលរួមទិដ្ឋិជាមួយនឹងទិដ្ឋិរបស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់ សូមពិចារណាជាថ្មី
...ហើយសួរខ្លួនឯងថា៖ តើចំណងជើងសៀវភៅរបស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់ ខាងលើ ប្រើភាសាខ្មែរ
ឬភាសារបស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់???

“មូលភាព” តើនេះជាភាសារបស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់ ឬ... ឬក៏ជាភាសាខ្មែរ?
“ពាក្យ” តើនេះជាភាសារបស់លោកកេង វ៉ាន់សាក់ ឬ... ឬក៏ជាភាសាខ្មែរ?
“បង្កើត” ហេតុអីក៏លោកកេង វ៉ាន់សាក់ មិនសរសេរ “បង់ កើត”?(សូមមើលវេយ្យាករណ៍លោក ពូវ អ៊ុម)

មតិរបស់ខ្ញុំ-ប៊ី ប៊យ....... លោកកេង វ៉ាន់សាក់... គឺគ្មានអ្វីជាក់ ហើយខំញាក់ចិញ្ចើម... ប៉ុណ្ណោះ!!!

ប៊ី ប៊យ
04/20/2011

ស្ងៀមជាងស្រដី ស៊ីចេកខ្ចីជាងមាត់ទទេ

ឆ្នាំថ្មី ចិត្តមនោរម្យ

Khmer Literature-ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវសរសេរអក្សរត្រួតគ្នា

=================================================

ការវិភាគប្រឹក្សាអំពីសំនួរ - ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវសរសេរអក្សរត្រួតគ្នា

មានវាក្យមតិខ្លះពោលឡើងថាៈ “ការសរសេរពាក្យរាយ ជាការងាយសោះ ហេតុដូចម្ដេចបានជា
ធ្វើឲ្យលំបាក ... បានប្រយោជន៍អ្វី?..នេះជាភាពសាំញ៉ាំ... មិនគួរឲ្យកើតមាន..” ។

បដិវត្តិអក្សរសាស្ត្រជាតិ មានទ្រង់ទ្រាយដូចនេះ បានកើតមានឡើងដ៏ក្ដៅគគុករួចមកហើយ តាំងពីមុនកំណើត
នៃវចនានុក្រមខ្មែរ ដែលកូនខ្មែរឃើញនិងកំពុងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃនេះម៉្លេះ ។ លោក កេង វ៉ាន់សាក់ គឺជាអ្នកធ្វើ
បដិវត្តន៍នោះ ។ លទ្ធផលចុងក្រោយ លោករូបនេះស្ទើរតែគ្មានកេរ្តិ៍ដំណែលអ្វីដែលជាប្រយោជន៍ជាតិទុកឲ្យកូន
ខ្មែរធ្វើជាមគ្គុទ្ទេសក៍ឡើយ ។

ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវសរសេរអក្សរត្រួតគ្នា?
ចម្លើយៈ ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសមានអារ្យធ៌មនានាក្នុងលោក ចងក្រងឡើងនូវ វចនានុក្រម សម្រាប់ជាតិ
សាសន៍របស់ខ្លួន? តើមានប្រយោជន៍អ្វី? តើវចនានុក្រមជាអ្វី? បើគ្មានវចនានុក្រមទេ តើយើងអាចយល់
ន័យនៃ “វចនានុក្រម” បានដែរឬទេ? ហេតុអីបានជាយើងសរសេរ (វចនានុក្រម.... មិនសរសេរ .. វ៉ាច់ចាក់
ណានុករម.. វិញ?” បើសរសេរដូច្នោះ... តើវាមានអត្ថន័យដូចម្ដេច?)

ដើម្បីគ្រងរក្សាតម្លៃភាសានិងអក្សរសាស្ត្រជាតិ ប្រទេសទាំងឡាយ ខ្មែរផងដែរ បានចងក្រងក្រិត្យវិន័យ
សម្រាប់ការអនុវត្តិវាក្យស័ព្ទ ទាំងភាសានិយាយ ទាំងការសរសេរ រក្សាអត្ថន័យនៃពាក្យនីមួយៗ រក្សាការ
ប្រកបនៃពាក្យនីមួយៗ ។ល។ កុំឲ្យមានអក្ខរាវិបល្លាស ទៅតាមការនឹកឃើញ ឃ្លាតគន្លងអក្ខរាវិរុទ្ធ ដែលជា
ហេតុនាំមកនូវហាយនភាព សាបសូន្យតម្លៃភាសាជាតិរបស់ខ្លួន ។

ដែនសីមាខ្វះច្បាប់គ្រប់គ្រង អនាធិបត្តេយ្យ នឹងវិនាសអស់តម្លៃទៅយ៉ាងណា ភាសាជាតិដែលខ្វះវាក្យក្រម
នឹងអស់តម្លៃ វិនាសសាបសូន្យទៅក៏យ៉ាងដូច្នោះដែរ...។ វេយ្យាករណ៍ និង វចនានុក្រម ជាបន្ទាត់សម្រាប់
គ្រប់គ្រងភាសានិងអក្សរសាស្ត្រជាតិ រក្សាការពារតម្លៃជាតិ កុំឲ្យក្លាយទៅជាជាតិអក្ខរានាធិបត្តយ្យនោះ ។

ក្នុងភាសាខ្មែរ ពាក្យនីមួយៗ លោកពុំបានបែងចែកភេទនៃពាក្យ ដូចក្នុងភាសាបាលីឡើយ ដូចជា៖
ភេទស្រី ភេទប្រុស និងភេទពុំមែនស្រីពុំមែនប្រុស ជាដើម ។ ភាសាបរទសខ្លះៗ ដូចជាបារាំង អេស្ប៉ាញ៉ុល
ជាដើម គេមានការបែងចែកនូវភេទទាំងឡាយនេះ ហើយគេកំពុងអនុវត្តក្នុងសាសន៍របស់គេរៀងរាល់ថ្ងៃ ....
តើមានប្រជាជនណាមួយរបស់គេទាមទារឲ្យលប់បំបាត់ចោលនូវវាក្យក្រមទាំងនោះទេ? តើហេតុអ្វីបានជា
“កៅអី”មានភេទផ្សេងពី “ស្លាបព្រាឬសម”?
ហេតុអីបានជា “សាលារៀន”ជាភេទស្រី? តើបានប្រយោជន៍អ្វី?

“ហេតុអីបានជាយើងត្រូវសរសេរអក្សរត្រួតគ្នា?”
វាក្យក្រមខ្មែរ ពុំបានតម្រូវឲ្យគ្រប់ពាក្យទាំងអស់សរសេរជាព្យាង្គតម្រួតឡើយ ។ មានពាក្យដែលត្រូវសរសេរ
ដោយព្យាង្គតម្រួត មានពាក្យដែលត្រូវសរសេរជាតួរាយ ។ នេះជាក្រិត្យក្រមនៃខេមរសាស្ត្រ ដែលលោកអ្នក
អក្ខរកោវិទជាច្រើននាក់ ច្រើនជំនាន់បានធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យ ប្រកបដោយហេតុ ប្រកបដោយផល មុនក្រិត្យក្រម
ភាសាខ្មែរត្រូវបានអនុម័តសម្រាប់ខេមរៈប្រណិបត្តិលុះឥឡូវ ។ អស់លោកកូនខ្មែររូបណា ដែលមានអក្ខរៈ
សម្បត្តិប្រសើរជាងក្បួនខ្នាតសព្វថ្ងៃផ្នែកភាសាជាតិ សូមបរិច្ចាគកោសល្យរបស់លោក បង្កើនកិត្តិយសសាសន៍
ខ្មែរផង ! តែសូមលោកកុំភ្លេចថា ភាសាដែលលោកកំពុងចង់លប់បំបាត់ ឬផ្លាស់ប្ដូរនោះ ត្រូវមានឫសគល់ និង
អត្ថន័យច្បាស់លាស់ជាងអ្វីដែលខ្មែរមានសព្វថ្ងៃ!

តើលោកត្រូវប្រកបពាក្យ “កម្ពុជា” ទៅជា “កាំពុចជា” “អង្គរ” ទៅជា “អង់គ” វិញឬ?

ខ្ញុំបានអានមតិនៃការច្រានចោលពីកូនខ្មែរខ្លះៗ ដូចជា៖
១) បានប្រយោជន៍អ្វី ក្នុងការសរសេរព្យាង្គតម្រួត...
២) ធ្វើបដិវត្ត មិនព្រមសរសេរដាច់ខាត”ព្យាង្គតម្រួត”
៣) លប់ចេញឲ្យអស់នូវពាក្យណាដែលសរសេរមានទណ្ឌឃាដ(៍)
៤) ភាសាបាលីគឺជារូងងងឹតងងល់មួយ...
៥) ហេតុអ្វីបានជាគេសរសេរ (សំ ...ទៅជា សម=សមគួរ)? វាអាចច្រឡំគ្នាទៅនឹង (សម.. សម- ស្លាបព្រា)សរសេរដូចគ្នា មានសម្លេងមិនដូចគ្នា?..នេះជាការលើកលែង? “...នេះជាចម្លើយមិនត្រឹមត្រូវទេ..”

ដើម្បីបានចំណេញដល់សតិសម្បជញ្ញៈសិក្សាកូនខ្មែរក្រោយៗ ខ្ញុំសូមលើកយកចំណុចឆ្លើយតបខ្លះៗទៅ
នឹងវាក្យមតិខាងលើ ដូចតទៅ៖

ក) ក្រិត្យក្រមភាសាខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ពុំបានហៅឲ្យអក្ខរានុវត្តិទាំងអស់សរសេរជាព្យាង្គតម្រួតឡើយ.. ឧទាហរណ៍ៈ
ក-1) សំណាង ចំណេញ សំណេះសំណាល កំពង់ធំ កំពង់ចាម កំពត ជាដើម ។ល។
ក-2) វិបត្តិនៃអក្ខរាវិរុទ្ធៈ កម្ពុជា(កាំពុចជា) អង្គរ(អង់គ) សម្បត្តិ(សំបាត់) វិបត្តិ(វិបាត់) ប្រជាធិបត្តេយ្យ
(ប្រជាធិបប៉ាក់តៃ) អក្សរ(អាក់ស) ជាដើម ។ល។ និង ។ល។ វាក្យស័ព្វទាំងនេះ ចាំបាច់ត្រូវតែសរសេរជា
ព្យាង្គតម្រួត បើពុំដូច្នោះទេ ប្រៀបដូចជាដុំថ្មអង្គរដែលគេរើរុះបោះគ្រវែងចោល ពង្រាយពេញខែត្រសៀមរាប
គ្មានតម្លៃដូច្នោះដែរ!
ក-3) ព្យាង្គតម្រួត និងឫសគល់របស់វាៈ សម្រក ចម្ការ ចម្លង(ដែលលោកបានលើកឡើង)។ បើយើងលប់ចេញ
ឲ្យអស់ ឈប់ប្រើប្រាស់នូវជើងព្យញ្ជនៈរបស់ខ្មែរពីភាសាខ្មែរនោះ នោះការសរសេរត្រួតគ្នាទាំងឡាយក៏នឹងចប់ព្រម
គ្នាជាស្ថាពរ ហើយកូនខ្មែរមួយចំនួននឹងសប្បាយពេញចិត្ត តាមបំណងមិនខាន! តែជាតិខ្មែរ សាសន៍ខ្មែរ ភាសា
សាស្ត្រខ្មែរ តម្លៃនៃអក្សរសីល្បិ៍ខ្មែរ នឹងត្រូវអស់នូវរោចនភាពទន្ទឹមគ្នានោះដែរ!

ហេតុអ្វីបានជាវាក្យក្រមខ្មែរតម្រូវឲ្យសរសេរ “សម្រក” ម្ដេចមិនសរសេរ “សំរក” “ចម្ការ” មិន”ចំការ “ “ចម្លង”
មិន”ចំលង ឬចំឡង”?

ពាក្យថា”សម្រក” មានឫសគល់របស់វាចេញពីពាក្យ “ស្រក” ។ (ស្រក)ជាអកម្មកិរិយា រីឯ(សម្រក)ជា
សកម្មកិរិយា ដែលមានន័យនិងសកម្មភាពទីទៃខុសពីគ្នា ។ ហេតុអ្វី មិនសរសេរ (សំរក)វិញ តើវាចំណេញអ្វី?
ចម្លើយៈ ជាការជាក់ស្ដែង ពាក្យថា (ស្រក) អក្ខរកោវិទទាំងឡាយ ឥតបានលប់ជើងនៃអក្សរ( រ ) របស់ខ្មែរ
ចេញឡើយ ។ បើប្រសិនណាលោកសរសេរថា (សរក)វិញនោះ ការសរសេរត្រួតគ្នាក៏គ្មាន! ពាក្យថា (សម្រក)
ក៏គ្មាន! .... ប្រហែលភាសាខ្មែរ ...ក៏គ្មានដែរ!!!! ហេតុដែលវាក្យក្រមខ្មែរតម្រូវឲ្យសរសេរត្រួត ព្រោះពាក្យថា
(ស្រក) ជាពាក្យមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នានោះ សរសេរដោយត្រួតគ្នា... អក្សរ(ស)ត្រួតដោយជើង(រ) ពីកំណើត
នៃភាសាខ្មែរ! ពាក្យថា(ចម្លង)(ចម្ការ)ក៏ដូចគ្នាដែរ វាមានឫសគល់ចេញពីពាក្យថា (ឆ្លង)(ឆ្ការ) ។បើយើងសរសេរ
ថា (ឆលង)(ឆការ)វិញនោះ លោកមិនចាំបាច់ព្រួយបារម្ភពីព្យាង្គតម្រួតនោះទៀតឡើយ... ហើយជើងអក្សរខ្មែរ
របស់ខ្មែរ ក៏យើងលែងត្រូវការដែរ!!!!!!!!!!!!!!!!!

ខ) លប់ចេញឲ្យអស់ពាក្យអ្វីដែលមានប្រើទណ្ឌឃាដ? ជាកាយល់ស្រាលពេកហើយ My Fellow Khmer!
ខ-1) ប្រយោជន៍ និរន្តរ៍ ការណ៍ អធិករណ៍ កេរ្តិ៍ អបល័ក្ខណ៍.... ។ល។ និង ។ល។ .. សូមលោកបង្កើត
ពាក្យថ្មីមកជំនួសពាក្យខាងលើ ឲ្យកូនខ្មែរបានរៀនសូត្រផង!
គ) ភាសាបាលីគឺជារូងងងឹតងងល់មួយ? តើភាសាខ្មែរមានឫសគល់ចេញពីណាមក?
តើមានប៉ុន្មានប្រទេសខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ ដែលប្រើនិង Very Proud of this Literature Heritage
that identifies us who we are – Khmers, in this world? បាលីនិងសំស្ក្រិតគឺជាឫសគល់នៃភាសាខ្មែរ!
បើយើងលប់បំបាត់ចោលវាក្យស័ព្ទទាំងពីរនេះចេញពីភាសាខ្មែរ វាមិនខុសអ្វីពីការដកចេញនូវគ្រឿងទព្វសម្ភារនានា
ហើយរំពឹងអគារសម្ព័ន្ធខាងលើ ឲ្យមានលំនឹងដោយយកខ្យល់ធ្វើជាជំហរដូច្នោះដែរ!

ឃ) សម(សមគួរ)និង(សមស្លាបព្រា) ពិតជាមិនច្រឡំគ្នាទេលោក ឃ្លាប្រយោគទាំងក្នុងពេលនិយាយ
ស្ដី ទាំងពេលសរសេរ!
ឃ-1) សម(សំ) ឬសមគួរ ជាគុណនាម ពិព៌ណនាអំពីគុណលក្ខណៈ
ឃ-2) សម(សម) ជានាម ចង្អុលបង្ហាញពីឧបករណ៍ម៉្យាង ប្រើប្រាស់ជាមួយនឹងស្លាបព្រា ពេលទទួលទាន!
ឃ-3) “ធន” និង “ធន់” “ជន” និង “ជន់” “ទុក” និង “ទុក្ខ” “បី” និង “បី=3” “សប់”..”សព” និង “សព្វ”..
តើពាក្យខ្មែរខាងលើ ធ្វើឲ្យលោកមានការភ័ន្តច្រឡំឬ?

បើដូច្នោះមែន.... គឺពេលនេះហើយដែលលោកត្រូវការ
១) វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ
២) វចនានុក្រមខ្មែរ!

អក្សរសាស្ត្ររលំ ជាតិរលាយ!

ប៊ី ប៊យ
04/10/2011

ដំរីខ្វាក់ ទ្រមាក់ឆ្កួត

រីករាយឆ្នាំថោះ ទេវតាផ្លាស់វេន

ហេតុអ្វីខ្ញុំក្រ ?

ហេតុអ្វីខ្ញុំក្រ ??

បទកាកគតិ ដោយៈ ប្អូនប្រុស ពិសិដ្ឋ

កុំខឹងវាសនា                កុំជេរផ្ដាសា            ដាក់ព្រហ្មលិខិត

មានឬមួយក្រ              ដោយសារគំនិត      នេះជាការពិត        

                                  ប្រាជ្ញច្រើនតែថា ..
ព្រោះតែខ្លួនឯង            មិនខំស្វះស្វែង        លើកស្ទួយអាត្មា

ចូលចិត្ដត្រេតត្រត        តាមព្រេងវាសនា     ដេកចាំទេព្ដា
                                  លោកផ្ដល់សំណាង ...

មិនខំប្រឹងប្រែង            រៀនសូត្រខ្លួនឯង     បែរគិតសំអាង
អាងមើលអាងលួច       ព្រោះឬកកោងកាង តាំងចិត្ដក្អេងក្អាង
                                  ថាអញមិនធ្លាក់ ...

តើប្រយោជន៏អ្វី ?         រឿងគេដទៃ            គ្មានស្អីបញ្ជាក់
ពុំចេះខ្លួនឯង               តែខ្លាចនឹងធ្លាក់       ទោះជាប់យ៉ាងជាក់
                                  តើខ្លួនមានអ្វី ?

រាល់ថ្ងៃស្រវឹង               នៅល្ងីល្ងើធ្មឹង          ខ្លួនក្រទេថី !
ព្រលឹមទល់យប់           ផឹកឡប់ស្មារតី         ផឹកអត់ធ្វើអ្វី
                                  បានអីនឹងមាន ...

និយាយមិនច្បាស់        សម្ដីឆ្អេះឆ្អះ             ប៉ះពាល់បំពាន
ដោយសារតែស្រា         ធ្វើឲ្យចិត្តហ៊ាន         ប្រែខ្លួនដូចព្រាន
                                  វាយតប់ប្រហារ ...

ល្បែងក៏ពូកែ                លក់មាន់លក់ឆ្កែ      យកលុយចរចារ
តំលៃស៊ីសង                តាមតែតណ្ហា          ឈ្នះចាញ់យ៉ាងណា
                                  ផឹកស៊ីរួមគ្នា ( ត្រឹមតែបក្សពួក លេងល្បែង ) ...

ជល់មាន់ -ប្រដាល់        ទាំងគូ ទាំងក្បាល    ត កន្ទុយគ្នា
ចាញ់មួយ ថែមមួយ      បើងាប់យកវា          មកស្លរ ចែកគ្នា
                                  ជាម្ហូបក្លែមស្រា...

បើតែអញ្ចឹង                 បើអត់ខំប្រឹង           ខិតខំធ្វើការ
គិតតែស្រាល្បែង          ភ្លេចស្រែ ចំការ        ឱ!ខ្ញុំអាត្មា
                                  នឹងមានម្ដេចកើត ...???

សូមអរគុណ...

ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូឲ្យយក

ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូឲ្យយក

I’d like to start my piece with a question “Have you ever watched a Professional Pool Player on TV?” The most common complaints they have for themselves is about shooting a straight ball into a pocket.. It’s a straight ball, why complaining? That’s what most of us would ask why.. myself included. It seems a lot easier to shoot a straight ball than to any other balls that are way away from the intended pocket. But it is not that easy for those people.. Why..? I’ll tell you why…

A good pool player is getting used to “Bang”, “Cutting Conner, or multiple-bang Side Pocket”, “Combination”, and so on. In other words, they’ve invested their skill training heavily on the most difficult ones and taking for granted on the most simplest others – the straight ball pockets, thus, there might be a very good chance that they’ll miss it! Looks and sounds ridiculous, right? But it’s true…!

Now, we’re coming back to our topic. This is a very direct, plain, and straight forward “Proverb” --  “Do not copy our teacher’s behaviors, but just follow his advices or disciplines”. I am not asserting any “Pro Credentials” on any of these, but it sure is difficult for me to shoot a straight illustration on this one. Because it is already straight. There is not much for me to maneuver! I could miss it!

ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូឲ្យយក

DISCARD THE TEACHER’S HYPOCRISY

BUT PURSUE HIS/HER DISCIPLINES!

Hypocrisy= The practice of claiming to have standards or beliefs that are contrary to one's real character or actual behavior.

That doesn’t sound nice.. Why should I listen to you when you’re not even capable of doing it yourself? Does it matter? It sounds like a rebellious student, doesn’t it? Perhaps, I once was in the classroomsJ

Well, when we get a little more mature, look back, I feel sorry for my teachers for my messed-up behaviors, then. And I’m thanking them for not kicking me out of the classes. But there was a teacher who really did, though! He really did expel me for challenging him on some type of math problems!… But that was then, this is now. I’m happy that this subject is being brought up for our discussion.

This is a “Proverb” that has a direct meaning, no connotation attached! It means what It sounds!

The word “Teacher”, in our Khmer Society, is referring to those in the positions of teaching, educating, preaching and/or giving advices, etc,. But it is not necessarily limited to just those.

As our topic of discussion goes, the proverb advises us to embrace one thing and to let go of the other. In other words, metaphorically, enjoy the fragrance and the beauty of roses, but stay away from their thorns… Does it make sense..?

Who are our “Teachers”?

There are more than one person who possesses or earns this title in our life – “Teacher”. But I want to emphasize on just two related aspects of this proverb as it is being intended – To discard what is Hypocritical, and To absorb what is of the  Essence.

As afore-mentioned, this is a proverb that bears a direct meaning, serving us as a reminder of the imperfect world in which we live, the imperfect society to which we belong, and the imperfect individuals from whom our knowledge/education and/or advices, etc., we receive.

Modern Aspect

Most Educators/Teachers “=Kru” are up to their ethical standard or disciplines whether it’s moral or educational/academic. And that is great! Because this proverb is not intended for them. We can look up to them as our role model if one desires to “Emulate”.

Yesteryear Aspect

Cambodian Culture derives its moral values almost entirely from Buddhism along with Hinduism that generally define us who we are. But what is that having to do with “Teaching and/or Learning, Giving and/or Receiving Advices?” – Trust and Respect Factors could influence critical rationalization of a person!

“Kru/Teacher”, typically, is the second most influential figure in our society besides our own mom and dad. In some cases, they really come in first..! Their Influence is practically tremendous!

With a person’s mind rigidly anchored on our belief system combined with the “Kru-Teacher’s Authoritative Influences”, some adverse potentials could ensue:

1) A good teacher could turn into a morally corrupt teacher,

2) Moral conscience could be compromised.

3) Followers/Advice Takers, Knowledge Absorbers could model themselves after  those “Few bad apples” over-shadowed or blind-sighted by those influences.

4) The Hypocritical Factor, where Rules Enforcers break his/her very own rules, and he/she is still being revered as is, because of those figurative influences. This factor applies to almost every aspect of life. It happens in our own family, among our friends, in and outside of our own worshipping places, and a lot more elsewhere..!

ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូឲ្យយក

To discard what is Hypocritical, and To absorb what is of the  Essence.

Mom and Dad are our first Teachers who’re obviously not getting proper credits where credits are due. They don’t earn this “Title” – “Teacher”, they own it! They’re in the position of teaching, educating and/or Giving Advices instantly and righteously so! This is one of many areas that this proverb is addressing – It’s a Plain and Direct Statement.

Often comes into conflict is a majority of parents in Cambodia, even today, are not living, or not able to live their very own Advices, rules and/or standard that they themselves are trying to enforce or instill in us. Are they hypocritical..? As a child of theirs having been instilled with moral concept of “Trust and Respect”,  it’s very very difficult for me to say “Yes”, Mom and Dad are…  “Hypocritical”. They fit this “Proverb’s” Characteristics. But would I dare confront them with this truth? I would scream out loud in my brain “Noooooo!”. Would I dare calling my parents “Hypocrites?” Hex, Noooo!!!. Why not ? – Trust, Respect and a lot of Love. These factors influence me as their child to not make any rationalization of their conducts, behaviors, social standing and/or educational status. It’s just not something a child would do to their own parents – Moral Element is being compromised.

As it had already been commented on, “Anybody could be Kru/Teacher”, and the “Double Standard” exists anywhere; in our own home, School, Religious Institution, or Work Places, and so forth – Advices could be given or offered. Generally, they’re tailored toward certain circumstances or given moments as they fit. And they could come from a variety of individuals’ backgrounds.

We may wonder as to who authored this proverb. And the next questions are “Does it matter to know who he/she was..? Why does this proverb exist in such a long time in our culture? Is it worthy to take its advice?”.

One answer for sure is “We don’t know” who authored it. And it does not matter to know!  It’s irrelevant!

The Proverb does not evidently suggests a person’s choice as to whether or not a certain teacher/Kru’s could be emulated. What it does advise is, however, to embrace the contents of what is wisely and beneficially being taught or given. Even that, this proverb, by no means, supersedes any individuals’ rational thinking! The decision is yours. The Action is yours! and the Moral Guidance is of the “Unknown Author’s” whose message is deeply rooted in Cambodian Culture, still!

“To Discard what is Immoral or Hypocritical , But To embrace or pursue what is wise and moral”.

B Boy

10/05/09

ធ្វើស្រែនឹងទឹក ធ្វើសឹកនឹងបាយ

ធ្វើស្រែនឹងទឹក ធ្វើសឹកនឹងបាយ

FARMING RICE WITH WATER,

WAR WAGED WITH FOOD/RICE

Well, this expression, in my view, it is asking for a strategic planning according to what is being planned whether it is for “Farming, or Waging War” given that there are significant elements inter-related to both survivability and/or favorable outcomes/success.

“Rice Farming”.

In Cambodia, main source of daily nutritional food is rice. However, people don’t eat rice alone. Cooked rice serves as a main food, normally served along with other nutrients and/or vegetables such as meats, fish, seafood and so forth. But the question is “How is rice coming to our plates” ? This question is similar to the Western countries people who may ask “ How the potatoes” are becoming mashed potato or fried on our plate, and such, also.

Rice is a kind of seed that needs “Water” to survive and to produce grains. There are more than one way to grow rice. But I’ll address only to what’s pertinent to this Expression – Farming Rice with Water.

The Strategic Planning is being called upon by this expression – Knowing where and/or how to sustain the viability of what’s being grown/planned is the key—Water/Key Elements. If there is none, it wouldn’t be a viable plan to pursue! Or, simply put, “Alter Your Course – Plan according to what is feasible!”. Or, use our head, not our heart..! Without water, There shouldn’t be any farming because the water is the primary factor to successful “Farming”! – A Vital Ingredient that can not do without!!!

Executing a Plan and/or a Decision only when all crucial parts/essential factors are in place, ensuring success!

The second part of this expression is similar, so there is no need to articulate it any further.

B Boy

10-26-09

សួស្ដីឆ្នាំថ្មី

ទំពក់វាទៅ ទើបព្នៅវាជ្រុះ

គណិតសាស្ត្រ - រូបមន្តតេជោ

Hun Sen's ACU(Anti-Corruption Unit) - ដោយ​ ខ្លឹម ច័ន្ទ

“មេ” សែនខ្វាក់