ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សសត្វមានសេចក្ដីស្អប់...

ខ្លៅរែងស្អប់ចេះ                 ខ្សត់ឥតចំណេះ                       ស្អប់អ្នកមានទ្រព្យ

ស្រីស្រាលប្រច័ណ្ឌ              រែងស្អប់ខ្ញុំគាប់                         ពាលពិតឥតច្បាប់

រែងស្អប់ប្រដៅ!

(សាស្ត្រាចារ្យច្បាប់ រាជនេតិ ជាព្រះនិពន្ធនៃព្រះរាជសម្ភារ)

ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សសត្វមានសេចក្ដីស្អប់? អ្វីទៅជាឥទ្ធិពលនៃសេចក្ដីស្អប់?

ពំនោលកាព្យមួយឃ្លាខ្លីខាងលើ ដោយបណ្ឌិតរាជនេតិ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋិរបស់មនុស្ស ឬឥរិយាបថ

របស់មនុស្ស ដែលមានគតិទេរទៅរកសេចក្ដីស្អប់ ព្រោះអ្វីជាអត្តភាពរបស់គេនោះ!

ចាស់ៗបានពោលជារឿយៗថា “ស្អប់ជាគូនិងស្រឡាញ់”​ ឬក៏អាចនិយាយបានថា “សេចក្ដីស្អប់កើត

មាន ព្រោះសេចក្ដីស្រឡាញ់”... មែន.. ចម្ពោះតែសេចក្ដីស្អប់ខ្លះៗប៉ុណ្ណោះ! មិនជាទួរទៅទេ! ព្រោះ

ពំនោលរបស់បណ្ឌិតខាងលើ បង្ហាញឲ្យឃើញថា មានសេចក្ដីស្អប់ជាច្រើនផ្សេងទៀត អាចកើត

មាន...ឧទាហរណ៍៖ “ស្រីស្រាលប្រច័ណ្ឌ រែងស្អប់ខ្ញុំគាប់” ។​ ឃ្លានេះ អ្នកដែលរងទទួលសេចក្ដីស្អប់គឺ

“អ្នកបម្រើ” ពុំមែនមនុស្សដែលត្រូវគេស្រឡាញ់នោះឡើយ ។ ហេតុអ្វីបានជា “សេចក្ដីស្អប់”  កើតមាន?

មុននឹងយើងប្រើថ្នាំព្យាបាលរោគ យើងត្រូវស្គាល់ពីជម្ងឺនោះសិន! តើជម្ងឺនោះជាអ្វីទៅ?

ជម្ងឺនោះគឺអគតិ ៤ យ៉ាង ដូចខាងក្រោម៖

១) ឆន្ទាគតិៈ សេចក្ដីលំអៀងព្រោះស្រឡាញ់

២) ទោសាគតិៈ សេចក្ដីលំអៀងព្រោះស្អប់ ឬខឹង

៣) មោហាគតិៈ សេចក្ដីលំអៀងព្រោះការយល់ខុស ឬសេចក្ដីល្ងង់

៤) ភយាគតិៈ សេចក្ដីលំអៀងព្រោះខ្លាច ឬខ្លាចចិត្ត

រីជនសោសិ                      លុះក្នុងអគតិ                          ណាមួយឥតដឹង

លុះកម្មឲ្យផល                  ទើបធ្វើភ្នែកស្លឹង                      គន់គិតរំពឹង

ដឹងខ្លួនថាខុស!

គួរអស់ជនផង                  កុំធ្វើកន្លង                              ទោះស្រីទោះប្រុស

ទោះធំទោះតូច                  គួរខ្លាចកំហុស                         អំពើឆ្គងខុស

គួរជៀសវាងឆ្ងាយ!

ខាងលើនោះ គឺជាឫសគល់ដែលអាចញ៉ាំងឲ្យកើតមាននូវសេចក្ដី “ស្អប់”! ដូច្នេះ ដើម្បីបដិសេធ

នូវសេចក្ដីស្អប់នេះកុំឲ្យវាជះឥទ្ធិពលមកលើឧត្តមគតិរបស់យើង យើងត្រូវព្យាមគេចចេញអំពី

“អគតិធ៌ម”ណាមួយ ដែលបានស្ដីមកហើយខាងលើដោយយកគុណធ៌ម ៤ ប្រការ(ព្រហ្មវិហារធ៌ម)​ ខាងក្រោមជាអាវុធៈ

១) មេត្តាៈ សេចក្ដីរាប់រក សេចក្ដីរាប់អានគ្នា សេចក្ដីសន្ដោសគ្នា ដោយមានបំណងចង់ឲ្យអ្នក

ដទៃមានសេចក្ដីសុខ ដូចជាសេចក្ដីសុខផងខ្លួន!

២) ករុណាៈ សេចក្ដីអាណិត អាសូរគ្នា

៣) មុទិតាៈ មានសេចក្ដីរីករាយ ទៅដល់សេចក្ដីសុខអ្នកដទៃពុំរើសមុខ គ្មានការច្រណែន

និន្ទាឈ្នានីសគ្នា!

៤) ឧបេក្ខាៈ ដំណើរគ្មានចិត្តល្អៀង លុះទៅក្នុងអគតិធ៌មណាមួយ ពោលរួចមកហើយខាងលើ

មេត្តា ករុណា មុទិតា                                   ឧបេក្ខា ទាំងបួននេះសោភា

ប្រសិនបើជនទាំងអស់គ្នា                             អាចកាន់រក្សាឲ្យដឹតដល់

សមលោកទាំងមូលបានសុខស្ងប់                    ត្រឡប់ជាឥតច្រួលច្របល់

ព្រោះធ៌មបួននេះបញ្ចេញផល                        ផ្ដល់សន្តិសុខឲ្យជានិច្ច!

សូម្បីតែដាច់មេត្តាមួយ                                 ទុក្ខព្រួយតែងតែប៉ះទង្គិច     

ឈឺចាប់ក្ដៅផ្សាជាងឃ្មុំទិច     ​​                        ហិនហោចលង់លិចជាអនេក

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

ខ្ញុំរង់ចាំទទួលនូវគ្រប់ការរិៈគន់ពីប្រីយ៍មិត្តទាំងអស់

ប៊ី ប៊យ

02-08-2010